ulusal hukuk sistemleri listesi ne demek?

Modern hukuk sistemleri dünyada genel olarak üç temel sistem veya bu sistemlerin kombinasyonları üzerine oturmaktadır: Anglo-Sakson Hukuku (Ortak Hukuk), Kıta Avrupası Hukuk Sistemi ve dinsel hukuk. Bununla birlikte her ülkenin hukuk sistemi kendi tarihi ile şekillendiğinden kendisine özgü farklılıklar içermektedir.

Dünyada kullanımı bakımından uygulandığı kara parçasına göre ayrım yaparsak Kıta Avrupası Hukuk Sistemi en yaygın kullanılan sistemdir. Nüfusa göre yapılan ayrımda ise en yaygın kullanılan sistem Anglo-Sakson Hukuku’dur.¹²³

Ortak Hukuk / Anglo-Sakson Hukuku

Ortak hukuk ve hakkaniyet kavramları kaynağını mahkemelerin davalarda verdiği kararlardan alan hukuk sistemleridir. Bununla birlikte her sistemde yeni kanun ve kurallar çıkaran bir yasama organı da vardır. Söz konusu kurallar ile mahkeme kararları arasındaki ilişki karmaşık olabilir. Bazı yargı çevrelerinde yasama organının kuralları mahkeme kararını geçersiz kılabilir veya aynı konuda verilen çelişkili ya da muğlak kararları bir kurala bağlayabilir. Bazı yargı çevrelerinde mahkeme, yargı çevresinin anayasasının belirli bir yasa ya da yasa hükmünün hazırlanmasına izin verip vermediği veya yasa hükmü ile yasama organının ne amaçladığı konusunda kararlar verebilir. Kanunların hazırlanmasına hükûmet tarafından izin verilir. İngiltere’de gelişen ortak hukuk, Anglo-Sakson hukukundan ve daha az ölçüde olmak üzere İngiltere’nin Normanlar tarafından fethi sebebiyle kökeni Salyan hukukuna dayanan Norman hukukunun hukuki kavramlarından etkilenmiştir. Ortak hukuk daha sonra İngiliz Milletler Topluluğu ülkeleri ve -Malta hariç olmak üzere- İngiltere’nin tüm eski kolonileri tarafından benimsenmiştir. İçtihat birliği doktrini, veya diğer adlarıyla içtihat hukuku ya da mahkeme teamülleri, Ortak Hukuk ile yazılı Kıta Avrupası Hukuk Sistemleri ile arasındaki en önemli farktır.

Ortak hukuk günümüzde İrlanda, Birleşik Krallık’ın büyük bölümü (İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda), Avustralya, Yeni Zelanda, Bangladeş, Hindistan (Goa hariç), Pakistan, Güney Afrika, Kanada (Quebec hariç), Hong Kong, eyalet düzeyinde ABD, (Louisiana hariç) ve diğer pek çok bölgede uygulanmaktadır. Bu ülkeler dışında karma sistemlerine ortak hukuku dahil eden ülkeler de vardır. Örneğin Nijerya büyük ölçüde ortak hukuku kullanırken dini hukuku da bu sisteme dahil etmiştir. Avrupa Birliği’nde Avrupa Adalet Divanı, antlaşmalara dayanan Kıta Avrupası Hukuk Sistemi ile Ortak hukuku birbirine ekleyen bir yaklaşım içerisindedir. Ortak hukuku şekillendiren temel belgelerin başında Kralın hükümdarlık gücüne sınırlamalar getiren Magna Carta gelir.⁴ Magna Carta, onu meydana getiren yargı organı ve aristokrasi için ortaçağ haklar bildirgesi niteliğini taşımaktadır.

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Ülke</th> <th>Açıklama</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Amerikan_Samoası_Anayasası" title="wikilink">Amerikan Samoası</a></td> <td><a href="Amerika_Birleşik_Devletleri_hukuku" title="wikilink">Amerika Birleşik Devletleri hukukunu</a> temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Antigua_ve_Barbuda_hukuku" title="wikilink">Antigua ve Barbuda</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Avustralya_hukuku" title="wikilink">Avustralya</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Bahamalar_hukuku" title="wikilink">Bahamalar</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Bangladeş_hukuku" title="wikilink">Bangladeş</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Barbados#Hukuk" title="wikilink">Barbados</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Belize_hukuku" title="wikilink">Belize</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Bhutan_hukuku" title="wikilink">Bhutan</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="İngiliz_Virgin_Adaları_hukuku" title="wikilink">İngiliz Virgin Adaları</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kanada_hukuku" title="wikilink">Kanada</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır. Ancak <a href="Québec" title="wikilink">Québec</a>’de daha çok kişilerle ilgili olan borçlar hukuku (sözleşmeler ve ihlali), taşınmaz hukuku, aile hukuku ve özel işlerde <a href="Fransa_hukuku" title="wikilink">Fransız hukukunu</a> temel alan <a href="Québec_hukuku" title="wikilink">bir sistem</a> benimsenmiştir. Federal kanunlar da Kanada’nın çok hukuk sistemli durumunu göz önüne alarak mümkün olduğunca hem ortak hukuk hem de kıta avrupası hukuk terimlerini kullanmıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Cayman_Adaları_hukuku" title="wikilink">Cayman Adaları</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Law_of_Cyprus" title="wikilink">Cyprus</a></td> <td>İngiliz kolonizasyonu sonucunda İngiliz ortak hukukunu temel almıştır. Ancak ceza hukuku alanında kıta avrupası hukuk sisteminin etkileri vardır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Dominik_hukuku" title="wikilink">Dominik</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td> <a href="İngiliz_hukuku" title="wikilink">İngiltere ve Galler</a> (UK)</td> <td>Erken dönem <a href="Roma_hukuku" title="wikilink">Roma hukuku</a> ve modern dönem <a href="Kıta_avrupası" title="wikilink">Kıta avrupası</a> etkisi ile birlikte öncelikli olarak <a href="Ortak_hukuk" title="wikilink">Ortak hukuku</a> kullanmaktadır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Fiji_hukuku" title="wikilink">Fiji</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Cebelitarık_hukuku" title="wikilink">Cebelitarık</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Gana_hukuku" title="wikilink">Gana</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Grenada_hukuku" title="wikilink">Grenada</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Hong_Kong_hukuku" title="wikilink">Hong Kong</a></td> <td>Esasen İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Hindistan_hukuku" title="wikilink">Hindistan</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır. Ancak <a href="Goa" title="wikilink">Goa</a>, <a href="Daman_ve_Diu" title="wikilink">Daman ve Diu</a> ve <a href="Dadra_ve_Nagar_Haveli" title="wikilink">Dadra ve Nagar Haveli</a> Portekiz Medeni Kanunu’nu temel alan <a href="Goa_medeni_kanunu" title="wikilink">Goa medeni kanununu</a> benimsemiştir.<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="irlanda_Cumhuriyeti_hukuku" title="wikilink">İrlanda</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel alan 1922 öncesi İrlanda hukukunu benimsemiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="İsrail_hukuku" title="wikilink">İsrail</a></td> <td>İngiliz mandası altında bulunduğu dönemden kalan İngiliz ortak hukukunu temel almıştır. (<a href="Osmanlı_İmparatorluğu" title="wikilink">Osmanlı İmparatorluğu</a>’ndan kalan kanunları içerir.)<a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">2</a> Ayrıca ortak hukuk ile aile hukuku konusunda <a href="Halakha" title="wikilink">Halakha</a> ve <a href="Şer’i_hukuk" title="wikilink">Şer’i hukuktan</a> da etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Jamaika_hukuku" title="wikilink">Jamaika</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kiribati_hukuku" title="wikilink">Kiribati</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Liberya_hukuku" title="wikilink">Liberya</a></td> <td>Anglosakson ve gelenek hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Marshall_Adaları_hukuku" title="wikilink">Marshall Adaları</a></td> <td><a href="Amerika_Birleşik_Devletleri_hukuku" title="wikilink">Amerika Birleşik Devletleri hukukunu</a> temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Myanmar_hukuku" title="wikilink">Myanmar</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Nauru_hukuku" title="wikilink">Nauru</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Yeni_Zelanda_hukuku" title="wikilink">Yeni Zelanda</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kuzey_İrlanda_hukuku" title="wikilink">Kuzey İrlanda</a> (UK)</td> <td>1921 öncesi İrlanda hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Palau_hukuku" title="wikilink">Palau</a></td> <td><a href="Amerika_Birleşik_Devletleri_hukuku" title="wikilink">Amerika Birleşik Devletleri hukukunu</a> temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Pakistan_hukuku" title="wikilink">Pakistan</a><a href="#fn3" class="footnote-ref" id="fnref3" role="doc-noteref">3</a></td> <td>İslam hukukunun bazı hükümleri ile birlikte İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Saint_Kitts_ve_Nevis_hukuku" title="wikilink">Saint Kitts ve Nevis</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Saint_Vincent_ve_Grenadines_hukuku" title="wikilink">Saint Vincent ve the Grenadines</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Singapur_hukuku" title="wikilink">Singapur</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır. Ancak müslümanlar Müslüman Hukuku İdaresi Kanunu’na tabidir ve evlilik, miras, boşanma gibi konularda Şeriat mahkemeleri yetkilidir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Tonga_hukuku" title="wikilink">Tonga</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Trinidad_ve_Tobago_hukuku" title="wikilink">Trinidad ve Tobago</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Tuvalu_hukuku" title="wikilink">Tuvalu</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Uganda_hukuku" title="wikilink">Uganda</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Amerika_Birleşik_Devletleri_hukuku" title="wikilink">ABD</a></td> <td><a href="Amerika_Birleşik_Devletleri’nde_federal_yargı_çevresi" title="wikilink">Federal mahkemeler</a> ve 50 eyalette İngiliz ortak hukukunu temel alan hukuk sistemi uygulanmaktadır. Söz konusu sistem 19. Yüzyılın ortalarında farklılaşmaya başlamıştır. <a href="Louisiana" title="wikilink">Louisiana</a> eyalet hukuku Fransız ve İspanyol medeni hukukunu temel almıştır. (yukarıya bakınız)</td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote">Nandini Chavan, Qutub Jehan Kidwai, Personal Law Reforms and Gender Empowerment: A Debate on Uniform Civil Code, Page 245, Hope India Publications, 2006<a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"><a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn3" role="doc-endnote"><a href="#fnref3" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Kara Avrupası Hukuk Sistemi

Emredici kabul edilen hukuk kurallarının ana kaynağı Anayasadaki kanunlar veya yasama organının kabul ettiği kurallardır. Kodifikasyon kavramı Babil’de Hammurabi Kanunları ile takriben M.Ö. 1790 yılına dayansa da Kıta Avrupası Hukuk Sistemi Roma İmparatorluğu’nda İmparator I. Justinianus'un takriben M.S. 529 yılında çıkardığı *Corpus Juris Civilis*e dayanmaktadır. Söz konusu külliyat yazılı olarak kuralları bir araya toplaması sebebiyle Bizans İmparatorluğu’nda geniş çaplı bir hukuk reformu niteliğindeydi. Kıta Avrupası Hukuk Sistemi, kilise hukuku ve Şer’i hukuk gibi dini hukukların kısmen etkisi altındaydı.⁵⁶ Günümüzde Kıta Avrupası Hukuk Sistemi, teoride, hakimler tarafından geliştirilmek veya yapılmak yerine sadece yorumlanmaktadır. Sadece yasama organının yasama işlemleri (ortak hukuktaki hukuki teamüllerden ziyade) hukuken bağlayıcı kabul edilmektedir. Temellerini Roma İmparatorluğu hukukundan alır. Bu hukuk düzeni, derlenmiş yazılı kurallara dayanmaktadır (yazılı olma esastır). Kodeks (Codex) [Derleme] adı verilen arşiv belgelerine hukuk metinlerini kaydetmişlerdir. Kamu Hukuku - Özel Hukuk ayrımı ile Adli Yargı ve İdari Yargı ayrılığı vardır. Dinsel kökenli değildir; zannedilenin aksine Hristiyan hukuku niteliği taşımaz. Ancak yine de Avrupa Birliği hukuku, kilise hukukundan gelen bazı esaslardan da etkilenmiştir. Pandekt: Özel hukukun baskınlaştığı Cermen / Alman hukuku.

Karşılaştırmalı hukuk alanında çalışan akademisyenler ve hukuk kökeni teorisini destekleyen ekonomistler genellikle Kıta Avrupası Hukuk Sistemi’ni dört ayrı gruba ayırmaktadır:

Fransız hukuku: Fransa, Benelüks ülkeleri, İtalya, Romanya, İspanya ve bu ülkelerin geçmişteki kolonileri;
Alman hukuku: Almanya, Avusturya, İsviçre, Estonya, Letonya, Bosna Hersek, Hırvatistan, Kosova, Makedonya, Montenegro, Slovenya, Sırbistan, Yunanistan, Portekiz ve geçmişteki kolonileri, Türkiye, Japonya ve Çin Halk Cumhuriyeti;
İskandinav hukuku: Danimarka, Norveç ve İsveç. İskandinav kültürü ile geçmişten beri etkileşime geçtiklerinden Finlandiya ve İzlanda da bu sistemi benimsemiştir.
Çin hukuku: Çin Halk Cumhuriyeti’nde kullanılan Kıta Avrupası ile sosyalist hukuk karışımı sistem.

Bununla birlikte bu sistemlerden bazıları “hibrid” karaktere sahiptirler:

Napolyonikten Alman etkisine (İtalyan hukuku)

Dönemin jeopolitik işbirliği sebebiyle 1865 tarihli İtalyan Medeni Kanunu 1942 yılında Alman etkisini taşıyan yeni bir kanunla değiştirilmiştir.⁷ İtalya’nın bu yaklaşımı Hollanda (1992), Arjantin (2014), Brezilya (2002) ve Portekiz (1966) tarafından da tekrarlanmıştır. Bunların birçoğu medeni kanun ile ticaret kanununun birleştirilmesi gibi İtalyan mevzuatının getirdiği yenilikleri barındırmaktadır.⁸

Alman etkisinden Napolyoniğe (İsviçre hukuku)

İsviçre Medeni Kanunu büyük oranda Alman kanunlarından etkilenmekle birlikte Fransız kanunlarının da etkisi bulunmaktadır. 1926 yılında Mustafa Kemal Atatürk döneminde kabul edilen Türkiye Cumhuriyeti Medeni Kanunu İsviçre Medeni Kanunu’nun üzerinde bir takım değişikler yapılmış halidir.

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Ülke</th> <th>Açıklama</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Arnavutluk_hukuku" title="wikilink">Arnavutluk</a></td> <td>Arnavutluk Cumhuriyeti Medeni Kanunu, 1991 <a href="http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/UNTC/UNPAN014893.pdf">1</a> </td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Angola_hukuku" title="wikilink">Angola</a></td> <td><a href="Portekiz_hukuku" title="wikilink">Portekiz Medeni Kanunu</a>’nu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Arjantin_hukuku" title="wikilink">Arjantin</a></td> <td>Arjantinli <a href="hukukçu" title="wikilink">hukukçu</a> <a href="Dalmacio_Vélez_Sársfield" title="wikilink">Dalmacio Vélez Sársfield</a>’in beş yıllık bir süreçte oluşturduğu <a href="Arjantin_Medeni_Kanunu" title="wikilink">Arjantin Medeni Kanunu</a>’nda İspanyol hukuk geleneğinin etkisi büyüktür. Söz konusu kanun 1 Ocak 1871’de yürürlüğe girmiştir. İspanyol hukuk geleneği yanında Arjantin Medeni Kanunu’nda Brezilya Medeni Kanunu <a href="wikt:Taslak" title="wikilink">taslağının</a>, 1851 tarihli İspanya Medeni Kanunu’nun taslağının, <a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a>’un ve <a href="Şili_Medeni_Kanunu" title="wikilink">Şili Medeni Kanunu</a>’nun da etkisi vardır. Söz konusu kanunun kaynağında ayrıca çoğunluğu 19. Yüzyıl Fransız hukukçularının olmak üzere pek çok teorik hukuk çalışmaları da yer almaktadır. Arjantin Medeni Kanunu, kendisini Fransız modelinden uzaklaştırarak, bilinçli olarak yükümlülüklerden doğan haklar ile taşınmaz hakları arasındaki ayrımı kendi temeli olarak kabul eden ilk medeni kanundur. Arjantin Medeni Kanunu, 1880 tarihli kanun uyarınca, Paraguay’da da 1987 yılında yeni kanun yürürlüğe girene kadar uygulanmıştır. 1871 tarihli medeni kanun, yeni kanun Código Civil y Comercial de la Nación yürürlüğe girene dek 2015 yılının Ağustos ayına dek yürürlükte kalmıştır.<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a><a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">2</a> 20. Yüzyılın ikinci yarısında <a href="Alman_hukuku" title="wikilink">Alman</a> hukuk teorileri Arjantin’de giderek artan oranda etkisini göstermeye başlamıştır</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Andorra_hukuku" title="wikilink">Andorra</a></td> <td>Mahkemeler Andorra’nın geleneksel hukuku ile birlikte Roma hukukunu ve geleneksel Katalan hukukunu uygulamaktadır.<a href="#fn3" class="footnote-ref" id="fnref3" role="doc-noteref">3</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Ermenistan_hukuku" title="wikilink">Ermenistan</a></td> <td><a href="Ermenistan_Cumhuriyeti’nin_hukuk_sistemi" title="wikilink">Ermenistan’ın hukuk sistemi</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Aruba_hukuku" title="wikilink">Aruba</a></td> <td>Hollanda hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Avusturya_hukuku" title="wikilink">Avusturya</a></td> <td>1881 tarihli <a href="Allgemeines_bürgerliches_Gesetzbuch" title="wikilink">Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch</a> (ABGB)</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Azerbaycan_hukuku" title="wikilink">Azerbaycan</a></td> <td>Alman, Fransız, Rus ve geleneksel Azerbaycan hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Belarus_hukuku" title="wikilink">Belarus</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Belçika_hukuku" title="wikilink">Belçika</a></td> <td><a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a> hâlen yürürlüktedir ancak üzerinde özellikle aile hukuku konularında çok miktarda değişiklik yapılmıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Benin_hukuku" title="wikilink">Benin</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Bolivya_hukuku" title="wikilink">Bolivya</a></td> <td><a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a>’dan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Bosna_Hersek_hukuku" title="wikilink">Bosna Hersek</a></td> <td><a href="Avusturya_hukuku" title="wikilink">Avusturya hukukundan</a> etkilenmiştir. 1978 tarihli Borçlar Kanunu’nda ise İsviçre medeni kanunu (<a href="Zivilgesetzbuch" title="wikilink">Zivilgesetzbuch</a>) örnek alınmıştır</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Brezilya_hukuku" title="wikilink">Brezilya</a></td> <td>Portekiz hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Bulgaristan_hukuku" title="wikilink">Bulgaristan</a></td> <td>German ve Roma hukuk sistemlerinden etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Burkina_Faso_hukuku" title="wikilink">Burkina Faso</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Burundi_hukuku" title="wikilink">Burundi</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Çad_hukuku" title="wikilink">Çad</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Çin_Halk_Cumhuriyeti_hukuku" title="wikilink">Çin halk Cumhuriyeti</a></td> <td>Çin’in hukuk sistemi, yerel gelenek görenek ve uygulamalar ile Alman ve Sovyet hukuklarından etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kongo_Cumhuriyeti_hukuku" title="wikilink">Kongo Cumhuriyeti</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Demokratik_Kongo_Cumhuriyeti_hukuku" title="wikilink">Demokratik Kongo Cumhuriyeti</a></td> <td>Belçika hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Fildişi_Sahili_hukuku" title="wikilink">Fildişi Sahili</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Kamboçya_hukuku" title="wikilink">Kamboçya</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Yeşil_Burun_Adaları_hukuku" title="wikilink">Yeşil Burun Adaları</a></td> <td>Portekiz hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Orta_Afrika_Cumhuriyeti_hukuku" title="wikilink">Orta Afrika Cumhuriyeti</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Şili_hukuku" title="wikilink">Şili</a></td> <td>Şili Medeni Kanunu’nda İspanyol hukuk geleneğinin büyük etkileri olmuştur. Şili ayrıca diğer <a href="Latin_Amerika" title="wikilink">Latin Amerika</a> ülkelerinin medeni kanun taslaklarını da büyük ölçüde etkilemiştir. Örneğin Ekvador (1861) ve Kolombiya (1873) kanunlarını oluştururken Şili’nin kanun metnini temel almış ve üzerinde çok az değişiklik gerçekleştirmiştir. <a href="Şili_Medeni_Kanunu" title="wikilink">Şili Medeni Kanunu</a>’nu derleyen Venezüellalı <a href="Andrés_Bello" title="wikilink">Andrés Bello</a> çalışmasını tamamlamak için 30 yıl uğraş vererek İspanyol hukuku ve Fransa başta olmak üzere diğer batı ülkelerinin hukuklarından parçalar kullanmıştır. Çalışmasını yaparken <a href="I._Justinianus" title="wikilink">I. Justinianus</a> döneminden başlayarak yayımlanan bütün kanunları inceleyip kullandığı bilinmektedir. Kanun 1 Ocak 1857’de yürürlüğe girmiştir. Kanunda <a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a>’un ve İspanyol koloni döneminden (özellikle <a href="Siete_Partidas" title="wikilink">Siete Partidas</a>) Kastilya hukukunun etkisi büyüktür. Ancak <a href="Mülkiyet_hukuku" title="wikilink">mülkiyet</a> ve <a href="sözleşme_hukuku" title="wikilink">sözleşme hukuku</a> alanında pek çok hükümde <a href="Roma_hukuku" title="wikilink">Roma hukuku</a> veya Kastilya hukuku yerine Fransız Medeni Kanunu’ndakine benzer hükümlerin bulunduğu görülebilir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Kolombiya_hukuku" title="wikilink">Kolombiya</a></td> <td>1873 yılında <a href="Şili_Medeni_Kanunu" title="wikilink">Şili Medeni Kanunu</a> ile özdeş nitelikteki medeni kanunu yürürlüğe girmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kosta_Rika_hukuku" title="wikilink">Kosta Rika</a></td> <td>Kosta Rika’nın ilk medeni kanunu (Genel Kanun ya da <a href="Braulio_Carrillo_Colina" title="wikilink">Carrillo</a> Kanunu’nun parçası olarak) 1841 yılında yürürlüğe girmiştir. Metnin temelini general <a href="Andres_de_Santa_Cruz" title="wikilink">Andres de Santa Cruz</a>’un Güney Peru Medeni Kanunu oluşturmuştur. Mevcut Medeni Kanun 1 Ocak 1888’de yürürlüğe girmiş ve hazırlanışında <a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a>’dan ve 1889 İspanya Medeni Kanunu’ndan (1851’deki taslak hali) faydalanılmıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Hırvatistan_hukuku" title="wikilink">Hırvatistan</a></td> <td>Hırvatistan’ın hukuk sistemi çoğunlukla Alman ve Avusturya hukuk sistemlerinden etkilenmiştir. Özellikle Hırvatistan’da Opći građanski zakon (OGZ) adı ile bilinen 1811 tarihli <a href="Allgemeines_bürgerliches_Gesetzbuch" title="wikilink">Avusturya İmparatorluğu Medeni Kanunu</a>’nun etkisi büyüktür. Söz konusu kanun 1853 yılından<a href="#fn4" class="footnote-ref" id="fnref4" role="doc-noteref">4</a> 1946 yılına kadar yürürlükte kalmıştır ve bazı hükümleri hâlen günümüzde uygulanmaktadır. <a href="II._Dünya_Savaşı" title="wikilink">II. Dünya Savaşı</a> sırasında 1941 yılında <a href="Nazi_Almanyası" title="wikilink">Nazi Almanyası</a> kontrolünde <a href="kukla_devlet" title="wikilink">kukla devlet</a> olarak kurulan <a href="Hırvatistan_Bağımsız_Devleti" title="wikilink">Hırvatistan Bağımsız Devleti</a> OGZ’yi 1943 tarihli Hırvatistan Bağımsız Devleti Medeni Kanunu (Osnova građanskoga zakona za Nezavisnu Državu Hrvatsku)’nun temeli olarak kullanmıştır. Savaştan sonra <a href="Yugoslavya_Sosyalist_Federal_Cumhuriyeti" title="wikilink">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</a>’ne katılan Hırvatistan 1946 yılında Düşman işgali boyunca ve 6 Nisan 1941 tarihinden önce kabul edilen mevzuatın derhal kaldırılması hakkında kanunu kabul etmiştir. (Zakon o nevaženju pravnih propisa donesenih prije 6. travnja 1941. i za vrijeme neprijateljske okupacije). Bu kanun sonucunda OGZ tamamen yürürlükten kaldırılmış fakat söz konusu kanunun bazı hükümlerinin uygulanması kabul edilmiştir. Savaş sonrası dönemde Hırvatistan hukukunu etkileyen en önemli sistem <a href="sosyalist_hukuk" title="wikilink">sosyalist hukuk</a> olmuştur. Hırvatistan hukuku bir kenara bırakılmış, onun yerini <a href="Toplumsallaşma_(ekonomi)" title="wikilink">toplumsallaşmanın</a> hukuki düzenlemeleri ve kamu hukuku almıştır. 25 Haziran 1991’de Yugoslavya’dan ayrılıp bağımsızlığını ilan ettikten sonra daha önce kullanılan sistemler yeni kanunun yazılmasında yol gösterici olarak kullanılmıştır. 2005 yılında Borçlar Kanunu (Zakon o obveznim odnosima) kabul edilmiştir.<a href="#fn5" class="footnote-ref" id="fnref5" role="doc-noteref">5</a> Günümüzde <a href="Avrupa_Birliği" title="wikilink">Avrupa Birliği</a> üyesi olan Hırvatistan <a href="Avrupa_Birliği_müktesebatı" title="wikilink">Avrupa Birliği müktesebatını</a> hukuk sistemine entegre etmektedir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Küba_hukuku" title="wikilink">Küba</a></td> <td><a href="Komünist_hukuk_teorisi" title="wikilink">Komünist hukuk teorisi</a> ile birlikte İspanyol ve Amerikan hukukundan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Curaçao_hukuku" title="wikilink">Curaçao</a></td> <td>Hollanda hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Çek_Cumhuriyeti_hukuku" title="wikilink">Çek Cumhuriyeti</a></td> <td>1811 tarihli <a href="Allgemeines_bürgerliches_Gesetzbuch" title="wikilink">Avusturya İmparatorluğu Medeni Kanunu</a>’na dayanan Çek hukuku işgal döneminde Alman (1939-45) ve Sovyet (1947/68-89) hukuklarının etkisinde kalsa da 1989’daki <a href="Kadife_Devrimi" title="wikilink">Kadife Devrimi</a> sonrasında büyük ölçüde <a href="sosyalist_hukuk" title="wikilink">sosyalist hukuk</a> ve Sovyet etkisinden kurtulmuştur.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Danimarka_Mahkemeleri" title="wikilink">Danimarka</a></td> <td>İskandinav-Alman hukuku</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Dominik_Cumhuriyeti_hukuku" title="wikilink">Dominik Cumhuriyeti</a></td> <td><a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a>’u temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Ekvador_hukuku" title="wikilink">Ekvador</a></td> <td><a href="Şili_Medeni_Kanunu" title="wikilink">Şili Medeni Kanunu</a>’na büyük ölçüde benzeyen Ekvador Medeni Kanunu 1861 yılında yürürlüğe girmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="El_Salvador_hukuku" title="wikilink">El Salvador</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Estonya_hukuku" title="wikilink">Estonya</a></td> <td>Büyük ölçüde Alman hukukundan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Finlandiya_hukuku" title="wikilink">Finlandiya</a></td> <td>Hukuk sistemi İsveç hukukunu temel almıştır.<a href="#fn6" class="footnote-ref" id="fnref6" role="doc-noteref">6</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Fransa_hukuku" title="wikilink">Fransa</a></td> <td><a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a>’u temel almıştır. (1804 tarihli Fransız Medeni Kanunu)</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Mısır_hukuku" title="wikilink">Mısır</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Ekvator_Ginesi_hukuku" title="wikilink">Ekvator Ginesi</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Etiyopya_hukuku" title="wikilink">Etiyopya</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Gabon_hukuku" title="wikilink">Gabon</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Gine_hukuku" title="wikilink">Gine</a></td> <td>Fransız hukuk sistemi, geleneksel hukuk ve mahkeme kararlarını temel almıştır.<a href="#fn7" class="footnote-ref" id="fnref7" role="doc-noteref">7</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Gine-Bissau_hukuku" title="wikilink">Gine Bissau</a></td> <td>Portekiz hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Gürcistan_hukuku" title="wikilink">Gürcistan</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Almanya_hukuku" title="wikilink">Almanya</a></td> <td>1900 yılında yürürlüğe giren <a href="Bürgerliches_Gesetzbuch" title="wikilink">Bürgerliches Gesetzbuch</a> (BGB) Roma ve Alman hukuk geleneğinden etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Yunanistan_hukuku" title="wikilink">Yunanistan</a></td> <td>1946 tarihli Yunan Medeni Kanunu büyük ölçüde geleneksel Roma hukuku ve 1900 tarihli Alman medeni kanunu <a href="Bürgerliches_Gesetzbuch" title="wikilink">Bürgerliches Gesetzbuch</a>’dan etkilenmiştir. Yürürlüğe giren yeni kanun bağımsızlığını kazandığından beri uygulanan <a href="Bizans_hukuku" title="wikilink">Bizans-Roma hukukunu</a> yürürlükten kaldırmıştır.(Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος, Doğu Yunanistan Anakarasının Hukuki Durumu, Kasım 1821: 'Οι Κοινωνικοί Νόμοι των Αειμνήστων Χριστιανών Αυτοκρατόρων της Ελλάδος μόνοι ισχύουσι κατά το παρόν εις την Ανατολικήν Χέρσον Ελλάδα', 'Yunanistan’ın Merhum Hristiyan İmparatorları’nın [Bizans İmparatorlarını kastediyor.] Sosyal [Örn. Medeni] Hukuku Doğu Yunanistan Anakarasında hâlen geçerlidir.')</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Guatemala_hukuku" title="wikilink">Guatemala</a></td> <td>Guatemala tarihinde üç medeni kanun sahiptir: İlki 1877 yılında yürürlüğe girmiş, daha sonra 1933'te yeni bir kanun ile yürürlükten kaldırılmış ve hâlen yürürlükte olan ise 1963 yılında kabul edilmiştir. Mevcut kanun yıllar içerisinde pek çok değişikliğe uğramakla birlikte yeni kanunlarla düzenlenen Ticaret Kanunu ve Ulusal Vatandaş Kaydı Kanunu buna istisnadır. Kanun genel olarak Roma-Fransa kodifikasyon geleneğini izlemektedir. Guatemala hukuk sistemindeki 'hukukun kaynağı' teorisine göre 'Ley del Organismo Judicial' 'kanunu' hukukun ana kaynağı kabul etmektedir. (Yasama metinleri açısından) Bununla birlikte 'içtihatı' da tamamlayıcı öge olarak görmektedir. İçtihat genellikle mahkeme kararları demek olsa da pratikte karışıklığa sebebiyet vermekte ve yüksek mahkemelerin (Anayasa Mahkemesi ya da onlardaki adıyla 'Tribunal de <a href="Amparo_(hukuk)" title="wikilink">Amparo</a>', Yargıtay ya da onlardaki adıyla 'Tribunal de Casación') benzer davalarda benzer kararlar vermesi olarak tanımlanan ve alt mahkemeler için bağlayıcı olan 'hukuk doktrini' kavramı ile açıklanmaktadır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Haiti_hukuku" title="wikilink">Haiti</a></td> <td><a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a>’dan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Honduras_hukuku" title="wikilink">Honduras</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Macaristan_hukuku" title="wikilink">Macaristan</a></td> <td>Yazılı <a href="Roma_Hukuku" title="wikilink">Roma Hukuku</a>’nu temel almış ve <a href="Napolyonik_Medeni_Kanun" title="wikilink">Napolyonik Medeni Kanun</a>’dan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="İzlanda_hukuku" title="wikilink">İzlanda</a></td> <td>Germanik geleneksel hukuku temel almış ve Ortaçağ Norveç ve Danimarka hukukundan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Hindistan_hukuku" title="wikilink">Hindistan</a> (sadece <a href="Goa" title="wikilink">Goa</a>, <a href="Daman_ve_Diu" title="wikilink">Daman ve Diu</a> ve <a href="Dadra_ve_Nagar_Haveli" title="wikilink">Dadra ve Nagar Haveli</a>)</td> <td>Portekiz hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="İtalyan_hukuku" title="wikilink">İtalya</a></td> <td><a href="Napolyonik_Medeni_Kanun" title="wikilink">Napolyonik Medeni Kanun</a> ögeleri ile yazılı <a href="Roma_hukuku" title="wikilink">Roma hukukunu</a> temel almıştır. 1942 yılında yürürlüğe giren medeni kanun, 1865 yılından kalan eski kanunu yürürlükten kaldırmıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Japonya_hukuku" title="wikilink">Japonya</a></td> <td>1895 tarihli Japonya Medeni Kanunu, Avrupa ülkeleri (özellikle Almanya) hukukuna göre hazırlanmıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Letonya_hukuku" title="wikilink">Letonya</a></td> <td>Based on codified Roman law with strong German traditions in civil and administrative law and procedure, as it was historically before the Soviet occupation, elements of French legal system are also common in Latvian law. While general principles of law are prerequisites in making and understanding the law, case law is also broadly applied to present legal arguments in courts and to explain application of law in similar cases. Rapidly decreasing remains of Soviet understanding of criminal acts can be found in criminal law, while criminal procedure law has been fully modeled after practice accepted in Western Europe. Civil law of Latvia enacted on 1937.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Lübnan_hukuku" title="wikilink">Lübnan</a></td> <td>Fransız hukukuna göre hazırlanmıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Litvanya_hukuku" title="wikilink">Litvanya</a></td> <td>Hollanda hukukuna göre hazırlanmıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Lüksemburg_hukuku" title="wikilink">Lüksemburg</a></td> <td><a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a>’dan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Libya_hukuku" title="wikilink">Libya</a></td> <td>Osmanlı, Fransız, İtalyan ve Mısır kaynaklarından etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Makao_hukuk_sistemi" title="wikilink">Makao</a></td> <td>Portekiz hukukunu temel almıştır. Çin hukukunun da etkileri vardır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Mauritius_hukuk_sistemi" title="wikilink">Mauritius</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Meksika_hukuk_sistemi" title="wikilink">Meksika</a></td> <td>"Roma ve Fransız hukuk sistemlerinin temelini oluşturduğu Meksika hukuk sistemi hem kadim hem de klasiktir. Meksika sisteminin dünyadaki diğer hukuk sistemleri ile pek çok ortak noktası vardır. [Özellikle latin Amerika ve Kıta Avrupası’nın büyük bir bölümü ile)..."<a href="#fn8" class="footnote-ref" id="fnref8" role="doc-noteref">8</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Moğolistan_hukuku" title="wikilink">Moğolistan</a></td> <td>2002 tarihli Medeni Kanun BGB’den etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Karadağ_hukuku" title="wikilink">Montenegro</a></td> <td>Önce: 1888 yılında <a href="Valtazar_Bogišić" title="wikilink">Valtazar Bogišić</a> tarafından yazılan <a href="Karadağ_Prensliği" title="wikilink">Karadağ Prensliği</a> Genel Taşınmaz Kanunu. Sonra: 2008 tarihli Borçlar Kanunu.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Mozambik_hukuku" title="wikilink">Mozambik</a></td> <td>Portekiz hukukundan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Hollanda_hukuku" title="wikilink">Hollanda</a></td> <td><a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a>’dan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Norveç_hukuku" title="wikilink">Norveç</a></td> <td>İskandinav-Alman hukuku. Norveç kralı <a href="Altıncı_Magnus" title="wikilink">Altıncı Magnus</a> 1274 yılında bölgesel kanunları tüm ülke için tek bir kanun çerçevesinde toplamıştır. Bu durum Danimarka Kralı <a href="Beşinci_Christian" title="wikilink">Beşinci Christian</a> tarafından 1687 tarihli kanun ile değiştirilmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Panama_hukuku" title="wikilink">Panama</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Paraguay_hukuku" title="wikilink">Paraguay</a></td> <td>1987 yılında yürürlüğe giren Paraguay Medeni Kanunu Kod Napolyon’dan ve Arjantin hukukundan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Peru_hukuku" title="wikilink">Peru</a></td> <td>Çekince ile birlikte zorunlu Uluslararası Adalet Divanı yetkisini kabul etmektedir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Polonya_hukuku" title="wikilink">Polonya</a></td> <td>1965 yılından beri Polonya Medeni Kanunu yürürlüktedir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Portekiz_hukuku" title="wikilink">Portekiz</a></td> <td><a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a> ve Alman hukukundan etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Çin_Halk_Cumhuriyeti_hukuku" title="wikilink">Çin Halk Cumhuriyeti (Tayvan)</a></td> <td>Kodifikasyonun kaynağı Alman BGB’dir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Romanya_hukuku" title="wikilink">Romanya</a></td> <td><a href="Romanya_Medeni_Kanunu" title="wikilink">Romanya Medeni Kanunu</a> 2011 yılında yürürlüğe girmiştir. Quebec Medeni Kanunu’nun temel alındığı kanunda Kod Napolyon ve İtalya, İspanya, İsviçre gibi Fransa’dan etkilenen diğer kanunların etkisi vardır.<a href="#fn9" class="footnote-ref" id="fnref9" role="doc-noteref">9</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Rusya_hukuku" title="wikilink">Rusya</a></td> <td>İlk başlarda Bizans kültürü ile şekillenen Roma hukuku etkili olmuştur. 1700 ila 1800’lü yıllarda ise Alman ve Hollanda hukukunun büyük etkisi vardır. 1900’lü yılından itibaren Sosyalist hukuk tarzında değişiklik yaşayan Rusya hukuku 1990’lı yıllardan itibaren Kıta Avrupası Hukuk Sistemi etkisi altındadır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="São_Tomé_e_Príncipe_hukuku" title="wikilink">São Tomé e Príncipe</a></td> <td>Portekiz hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Sırbistan_hukuku" title="wikilink">Sırbistan</a></td> <td>1844 tarihli Sırbistan Prensliği Medeni Kanunu’nun yazarı Jovan Hadžić Avusturya Medeni Kanunu’nu temel almıştır. (<a href="Allgemeines_bürgerliches_Gesetzbuch" title="wikilink">Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch</a>) 1978 tarihli Borçlar Kanunu’nda ise <a href="Zivilgesetzbuch" title="wikilink">Zivilgesetzbuch</a>’dan faydalanılmıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Slovakya_hukuku" title="wikilink">Slovakya</a></td> <td>1811 tarihli <a href="Allgemeines_bürgerliches_Gesetzbuch" title="wikilink">Avusturya İmparatorluğu Medeni Kanunu</a>’na dayanan Slovak hukuku, işgal döneminde Alman (1939-45) ve Sovyet (1947/68-89) hukuklarının etkisinde kalsa da 1989’daki <a href="Kadife_Devrimi" title="wikilink">Kadife Devrimi</a> sonrasında büyük ölçüde <a href="sosyalist_hukuk" title="wikilink">sosyalist hukuk</a> ve Sovyet etkisinden kurtulmuştur.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Slovenya_hukuku" title="wikilink">Slovenya</a></td> <td>Çoğunlukla German ve Avusturya-Macaristan hukuk sistemlerinden etkilenmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="İspanya_hukuku" title="wikilink">İspanya</a></td> <td><a href="Kod_Napolyon" title="wikilink">Kod Napolyon</a>’dan etkilenmiştir. Ayrıca Ortaçağ hukukunun başarılarından <a href="Siete_Partidas" title="wikilink">Siete Partidas</a> ile başlayarak İspanyol hukuk geleneğinin etkisi olmuştur. 19. Yüzyılda Napolyonik tarz ile Kastil geleneğini birleştiren medeni kanun taslağı ortaya çıkana dek çok az değişiklikle uygulanmaya devam etmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="İsveç_hukuku" title="wikilink">İsveç</a></td> <td>İskandinav-Alman hukuku. Her İskandinav hukuk sisteminde olduğu gibi geleneksel karakteri ile diğerlerinden ayrılmaktadır ve Roma hukuku ögelerini içinde barındırmamaktadır. Yabancı hukuklardan çok az etkilenmiştir. İlginç şekilde Kod Napolyon’un İskandinav hukukunun oluşmasında etkisi olmamıştır. İsveç hukukunun tarihsel temeli, diğer Kuzey ülkelerinde olduğu gibi, Eski Alman hukukudur. İsveç hukukunun kodifikasyonu diğer pek çok Avrupa ülkesinden daha erken şekilde 18. Yüzyılda başlamıştır. Ancak ne İsveç ne de diğer kuzey ülkeleri Kod Napolyon'' veya BGB gibi bir medeni kanun oluşturmamıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="İsviçre_hukuku" title="wikilink">İsviçre</a></td> <td>1908 ve 1912 (borçlar; beşinci kitap) tarihli <a href="İsviçre_Medeni_Kanunu" title="wikilink">İsviçre Medeni Kanunu</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Doğu_Timor_hukuku" title="wikilink">Doğu Timor</a></td> <td>Portekiz hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Türkiye_hukuku" title="wikilink">Türkiye</a></td> <td>1907 tarihli İsviçre hukuku (<a href="Zivilgesetzbuch" title="wikilink">Zivilgesetzbuch</a>) ile şekillenmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Ukrayna_hukuku" title="wikilink">Ukrayna</a></td> <td>2004 tarihli Ukrayna Medeni Kanunu</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Uruguay_hukuku" title="wikilink">Uruguay</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Özbekistan_hukuku" title="wikilink">Özbekistan</a></td> <td><a href="Sovyetler_Birliği" title="wikilink">Sovyet</a> hukukunun gelişiminin temsil etmektedir. Komünist hukuk teorisinin güçlü izleri görülebilir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Vietnam_hukuk_sistemi" title="wikilink">Vietnam</a></td> <td><a href="Komünizm" title="wikilink">Komünist hukuk teorisi</a> ve <a href="Fransız_hukuku" title="wikilink">Fransız hukuku</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Venezuela_hukuku" title="wikilink">Venezuela</a></td> <td></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"><a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn3" role="doc-endnote"><a href="#fnref3" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn4" role="doc-endnote"><a href="#fnref4" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn5" role="doc-endnote">Croatian legal history in the European context, Dalibor Čepulo, p. 357<a href="#fnref5" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn6" role="doc-endnote"><a href="#fnref6" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn7" role="doc-endnote"></li> <li id="fn8" role="doc-endnote"><a href="#fnref8" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn9" role="doc-endnote"><a href="#fnref9" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Dini ve Şer’i Hukuk

Dini hukuk, hukukun kaynağı olarak dini sistem veya kaynakların kullanılmasını savunmakla birlikte uygulanan metodoloji değişkenlik göstermektedir. Örneğin kamu hukukunda Yahudi ve Halakha’nın uygulanmasında söz konusu kurallar sabit ve değişmez nitelikte olup yasama işlemi veya teamüller ile değişiklik yapılması mümkün değildir. Hristiyan Kilise hukuku, Medeni Kanun uygulamasında Kıta Avrupası Hukuk Sistemi’ne daha yakın iken Şer’i hukuk (ve Fıkıh içtihat bilimi), emsal kararlara dayanması ve kıyas yöntemi nedeniyle ortak hukuk sistemine daha yakın niteliktedir.⁹

Dini hukukun ana türü İslam’da Şeriat, Musevilikde Halakha ve bazı Hristiyan gruplarında Kilise hukukudur. Bazı durumlarda söz konusu sistemler bireyin ahlaki kılavuzluğuna ilişkin olabileceği gibi ülkenin hukuk sisteminin temelini de oluşturabilir. İkinci durum Orta Çağ’da özellikle yaygındı.

Şeriat ve Fıkıh en çok kullanılan dini hukuktur. Ayrıca Ortak Hukuk ve Kıta Avrupası Hukuk Sistemi’nden sonra dünyada en yaygın olarak kullanılan üçüncü hukuk sistemidir.¹⁰ Kur’an ve Sünnet’ten kaynağını alan ilahi hukuk ve Ulema’nın fetva çıkarırken kullandığı İcma, Kıyas, İctihad ve Örf metotları bu hukukun temelini oluşturmaktadır. Ulemaların fetva çıkarma yetkisine sahip olabilmeleri için Medreseden İcazet alması şarttır.¹¹ İslam’ın Altın Çağı boyunca İslam hukuku ortak hukukun ve çeşitli hukuk müesseselerinin gelişmesinde etkili olmuştur.¹²¹³ Suudi Arabistan ve İran başta olmak üzere çeşitli İslam ülkeleri Şeriat ile yönetilmektedir. Bunun yanında düğer bazı ülkeler şeriat’ı ulusal hukuka yardımcı bir araç olarak uygulamaktadır. Şeriat hukuku; kamu hukuku, sözleşmeler, taşınmaz hakları da dahil olmak üzere pek çok alanda uygulanabilir.

Halakha, Ortodoks ve Muhafazakâr Museviler tarafından hem dini hem de günlük alanda kabul görmüştür. Tamamen Halakha ile yönetilen bir ülke bulunmamakla birlikte iki Musevi kişi kişisel inançları nedeniyle uyuşmazlığın Musevi mahkemelerinde karara bağlanmasını talep edebilir.

Kilise hukuku vahiy ile kurulmadığından ilahi hukuk değildir. Bunun yerine kilise hukuku Tanrının sözü çerçevesinde insanlar tarafından oluşturulmuş ve vahyin içeriğinin uygulanmasını talep eden bir hukuk olarak görülmüştür. Kilise hukuku, Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Anglikan Topluluğu’nun iç işleyişini de düzenlemektedir. Kilise hukuku; piskoposlar konseyi, bazı durumlarda tek bir piskopos, Katolik Kilisesi için Papa ve İngiltere Kilisesi için Britanya Parlamento gibi kilisenin yasama yetkisine sahip olan bölümü tarafından kabul edilip değişikliklere uğramıştır.

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Ülke</th> <th>Açıklama</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Afganistan_hukuku" title="wikilink">Afganistan</a></td> <td>İsla hukuku ve işgalden sonra Amerikan/İngiliz</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Mısır_hukuku" title="wikilink">Mısır</a></td> <td>Mısır Anayasası’nın ikinci maddesi gereğince İslam hukuku ile yönetilmektedir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Gambiya_hukuku" title="wikilink">Gambiya</a></td> <td>İngiliz ortak hukuku, İslam hukuku ve <a href="gelenek_hukuku" title="wikilink">gelenek hukuku</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Gana_hukuku" title="wikilink">Gana</a></td> <td>İngiliz ortak hukukunu temel almıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="İran_hukuku" title="wikilink">İran</a></td> <td>Şii İslam hukuku</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Libya_hukuku" title="wikilink">Libya</a></td> <td>İslam hukuku</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Moritanya_hukuku" title="wikilink">Moritanya</a></td> <td>İslam hukuku ile <a href="Fransız_Medeni_Kanunu" title="wikilink">Fransız Medeni Kanunu</a>’nun karışımı uygulanmakla birlikte aile hukukunda İslam hukukunun etkisi hakimdir.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Fas_hukuku" title="wikilink">Fas</a></td> <td>İslam hukuku ile <a href="Fransız_Medeni_Kanunu" title="wikilink">Fransız Medeni Kanunu</a>’nun karışımı uygulanmakla birlikte aile hukukunda İslam hukukunun etkisi hakimdir. Musevi vatandaşlar için aile hukuku konusunda <a href="Halakha" title="wikilink">Halakha</a>’nın uygulanması kabul edilmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Nijerya_hukuku" title="wikilink">Nijerya</a></td> <td>Kuzey eyaletlerinde şeriat, güney eyaletleri ile federal seviyede ise ortak hukuk uygulanmaktadır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Umman_hukuku" title="wikilink">Umman</a></td> <td><a href="Şeriat" title="wikilink">Şeriat</a> ve kabile geleneksel hukuku</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Suudi_Arabistan_hukuku" title="wikilink">Suudi Arabistan</a></td> <td>İslam hukuku</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Sudan_hukuku" title="wikilink">Sudan</a></td> <td>İslam hukuku temel alınmıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Vatikan_hukuku" title="wikilink">Vatikan</a></td> <td>İtalyan hukuku ile Kilise hukuku temel alınmıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Yemen_hukuku" title="wikilink">Yemen</a></td> <td>İslam hukuku</td> </tr> </tbody> </table>

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

World Legal Systems, Website of the Faculty of Law of the University of Ottawa
Australian Institute of Comparative Legal Systems
Factbook list of legal systems
International & Foreign Law Community

Kaynakça

Moustaira Elina N., Comparative Law: University Courses (in Greek), Ant. N. Sakkoulas Publishers, Athens, 2004, ISBN 960-15-1267-5
Moustaira Elina N., Milestones in the Course of Comparative Law: Thesis and Antithesis (in Greek), Ant. N. Sakkoulas Publishers, Athens, 2003, ISBN 960-15-1097-4

Orijinal kaynak: ulusal hukuk sistemleri listesi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.